Kodeks wykroczeń przewiduje cztery rodzaje kar za popełnienie stypizowanych w nim czynów zabronionych – nagana, grzywna, ograniczenie wolności i kara aresztu za wykroczenie. Pierwsza i ostatnia z nich to kary właściwe dla prawa wykroczeń, które nie występują w Kodeksie karnym. Areszt ma jednak swój odpowiednik w postaci kary pozbawienia wolności. W tym artykule przedstawię problematykę związaną z karą aresztu za wykroczenie.
Wymiar kary aresztu
W myśl art. 19 k.w. karę aresztu wymierza się w dniach, przy czym jej minimalna wysokość to 5 dni, a maksymalna – 30 dni. Kara aresztu wykonywana jest zgodnie z regulacjami Kodeksu karnego wykonawczego.
Zastępcza kara aresztu za wykroczenie
Z uwagi na to, że areszt jest najcięższą z przewidzianych przez prawo wykroczeń kar, stanowi on ostateczność. Jest także opcją drugiego wyboru w sytuacji, gdy osoba skazana nie chce wykonać łagodniejszej kary.
W przypadku kary grzywny należy zwrócić uwagę na art. 25 § 2 i 3 k.w., zgodnie z którymi, jeżeli egzekucja grzywny okazała się bezskuteczna lub z okoliczności sprawy wynika, że byłaby ona bezskuteczna, sąd zarządza wykonanie zastępczej kary aresztu, gdy ukarany oświadczy, że nie wyraża zgody na podjęcie pracy społecznie użytecznej albo uchyla się od jej wykonania, lub gdy zamiana grzywny na pracę społecznie użyteczną jest niemożliwa lub niecelowa. Zarządzając wykonanie zastępczej kary aresztu sąd przyjmuje, że jeden dzień zastępczej kary aresztu jest równoważny grzywnie od 20 do 150 złotych – kara zastępcza nie może przekroczyć 30 dni aresztu.
Jeśli chodzi o ograniczenie wolności, to w myśl art. 23 § 1 k.w. jeżeli ukarany uchyla się od odbywania kary ograniczenia wolności lub wykonania nałożonych na niego obowiązków, a także w przypadku gdy ukarany wykonał część kary ograniczenia wolności, sąd zarządza wykonanie zastępczej kary aresztu w wymiarze odpowiadającym karze ograniczenia wolności pozostałej do wykonania, przyjmując, że jeden dzień zastępczej kary aresztu jest równoważny dwóm dniom kary ograniczenia wolności.
Od zastępczej kary aresztu sprawca może być uwolniony w każdym czasie przez wpłacenie kwoty pieniężnej przypadającej jeszcze do uiszczenia. Jeżeli grzywna została uiszczona w części, karę zastępczą zmniejsza się w sposób odpowiadający stosunkowi kwoty zapłaconej w wysokości grzywny.
Zaliczenie aresztu przy zbiegu idealnym
Zgodnie z art. 10 § 1 k.w. jeżeli czyn będący wykroczeniem wyczerpuje zarazem znamiona przestępstwa, orzeka się za przestępstwo i za wykroczenie. Jeżeli orzeczono za przestępstwo i wykroczenie karę lub środek karny tego samego rodzaju, wykonuje się surowszą karę lub środek karny. W razie uprzedniego wykonania łagodniejszej kary lub środka karnego zalicza się je na poczet surowszych.
Przy zaliczaniu kar przyjmuje się za jeden dzień aresztu:
- jeden dzień więzienia;
- dwa dni ograniczenia wolności
- grzywnę od 20 do 150 złotych.
Karę aresztu orzeczoną za wykroczenie uważa się za karę tego samego rodzaju co kara pozbawienia wolności orzeczona za przestępstwo.
Jak orzekana jest kara aresztu za wykroczenie
Przepisy przewidują kilka sytuacji modyfikujących ogólne zasady wymierzania kary aresztu.
W myśl art. 26 k.w. nie można wymierzyć kary aresztu lub zastępczej kary aresztu, jeżeli warunki osobiste sprawcy uniemożliwiają odbycie tej kary.
Po drugie, zgodnie z art. 35 k.w. jeżeli ustawa daje możność wyboru między aresztem a inną karą, areszt można orzec tylko wtedy, gdy:
- czyn popełniono umyślnie;
- za orzeczeniem kary aresztu przemawia waga czynu;
- okoliczności sprawy świadczą o demoralizacji sprawcy;
- sposób jego działania zasługuje na szczególne potępienie.
Jak wskazano w art. 38 ust. 1 k.w., ukaranemu co najmniej dwukrotnie za podobne wykroczenia umyślne, który w ciągu dwóch lat od ostatniego ukarania popełnia ponownie podobne wykroczenie umyślne, można wymierzyć karę aresztu, choćby było zagrożone karą łagodniejszą.
Wreszcie cały rozdział IV Kodeksu wykroczeń poświęcony jest kwestii warunkowego zawieszenia wykonania kary aresztu.
Jestem adwokatem od spraw wykroczeń z Piły, Chodzieży, Trzcianki, Wałcza i okolic. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o prawie wykroczeń, zachęcam do sięgnięcia po moje publikacje – przystępne opracowania kodeksów, które ułatwiają szybką i skuteczną naukę – Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia oraz Kodeks wykroczeń. Jeśli masz sprawę, w której potrzebujesz pełnomocnika, zapraszam do zakładki kontakt.